Ce récit est extrait de Vers l'Avenir du 17 sep 2002
Le dernier pilote de chasse allemand porté disparu lors de la « campagne de mai 1940 » est retrouvé le 15 septembre 2002 à Leuze (Namur)
Les faits
Le 15 septembre 2002, un petit groupe de passionnés d'archéologie aéronautique met au jour les restes d'un rare Messerschmitt Bf 109 E-1 abattu le 13 mai 1940 en combat aérien. Dans l'épave de l'avion, les chercheurs retrouvent la dépouille d'un aviateur allemand qu'ils identifient. Le Leutnant (sous-lieutenant) Adolf von BOESELAGER, pilote porté disparu depuis 62 ans, pourra enfin reposer en paix.
Historique
Né le 24 juillet 1917 au château de Burg Peppenhoven (près de Rheinbach), le baron (Freiherr) Adolf von BOESELAGER se destine à une carrière d'officier dans la Luftwaffe renaissante. Issu d'une famille aristocratique rhénane de tradition militaire, il s'engage dans la Luftwaffe avec la ferme intention de devenir pilote de chasse.
Démontrant de réelles aptitudes au pilotage, il sert d'abord comme instructeur à la JagdfliegerSchule 1 avant-guerre. Il participe à la campagne de Pologne à l'issue de laquelle il est décoré de la Croix de Fer de Seconde Classe. Peu avant la « Westfeldzug » (campagne à l'Ouest), il manifeste son désir de combattre et rejoint la lere Staffel de la Jagdgeschwader 2l.
Au cours de sa brève carrière, il aurait revendiqué une première (et vraisemblablement dernière) victoire aérienne au dépens d'un Hurricane britannique le 12 mai 1940 à 10h05 près de Bruxelles.
Le 13 mai 1940, lundi de Pentecôte, Adolf von BOESELAGER décolle vers 6h30 (heure allemande) de Gladbach avec ses équipiers : ils ont pour mission de patrouiller entre Louvain et Namur. La quinzaine de Messerschmitt attaque une formation de 9 Morane-Saulnier 406 français au-dessus de la région namuroise. Si les Allemands revendiquent 3 victoires (deux Morane endommagés se posent sur le ventre près de Spy), on déplore la perte du sous-lieutenant von BOESELAGER de retour de mission.
Il est victime des tirs rapprochés de l'adjudant LENIAUD et du sergent DEVIN, pilotes de Morane appartenant au II/6. Marcel LENIAUD a décrit son combat :
« Ma patrouille était haute dans le dispositif. En arrivant sur Namur, une patrouille prend en chasse un Heinkel et, au même moment, nous sommes attaqués par quinze Messerschmitt 109. Nous acceptons le combat qui dure une dizaine de minutes puis les Messerschmitt 109 regagnent leur terrain (...). Au cours du combat, un Messerschmitt 109 attaque le lieutenant VIE et passe juste devant moi, je le prends en chasse et me mets dans sa queue, je le tire de très près, le sergent DEVIN tire également sur lui, nous le voyons s'écraser en flammes au Nord de Namur à 5.40 (un sûr homologué). »
(source : Les victoires de l'Aviation de chasse française. Arnaud Gillet 2003).
Unis par une destinée tragique, Marcel LENIAUD est quant à lui abattu en combat dès le 14 mai. Il saute de son avion en flammes mais s'écrase au sol près de Saint-Ghislain, son parachute ne se déployant pas.
La découverte
Le Messerschmitt percute le sol avec une violence inouïe, avec à son bord l'infortuné pilote, peut-être déjà mort aux commandes.
Nous en ignorons la raison mais les troupes allemandes n'ont, semble-t-il, jamais entrepris d'exhumer l'épave.
Porté disparu, le sous-lieutenant von BOESELAGER est déclaré mort par une décision de justice en 1953.
Ses parents, malgré de nombreuses démarches, ont vécu dans l'espoir d'en apprendre plus sur les circonstances de sa disparition, et ce, jusqu'à leur mort.
La fouille de l'épave, réalisée avec compétence, a permis d'identifier formellement l'aviateur en septembre 2002.
Ce projet a été rendu possible grâce à la totale collaboration de Mr Victor DEJARDIN (propriétaire de la prairie d'où fut extrait l'avion) et de son fils Vicky qui, manipulant avec dextérité son excavatrice, récupéra le moteur enfoui à plus de quatre mètres de rofondeur.
La famille von BOESELAGER est contactée et avertie de l'exhumation de leur proche. Elle souhaite rapatrier la dépouille afin de procéder à l'inhumation officielle de l'aviateur.
Depuis le 6 décembre 2002, Adolf von BOESELAGER repose dans une paisible clairière au château familial de Burg Peppenhoven.
L'auteur tient à remercier :
- la famille DEJARDIN
- la famille von BOESELAGER
- les chercheurs et bénévoles impliqués dans le projet
- le Ministère de l'Intérieur
- le staff du Musée de Beauvechain pour la mise en valeur du moteur.
Le saviez-vous ?
Deux cousins (germains) d'Adolf von BOESELAGER se sont distingués durant la guerre : Georg von BOESELAGER et son frère Philipp servirent en qualité d'officiers de cavalerie. Georg, né en 1915, devient un des plus jeunes commandants de régiment de la Wehrmacht. Avec son frère, ils participent à un projet d'attentat contre Hitler dès mars 1943. L'attentat manqué de juillet 1944 contraint Georg von BOESELAGER à retourner sur le front russe où il combat jusqu'à sa mort survenue le 27 août 1944. A titre posthume, il reçoit les épées de Chevalier de la Croix de Fer. La caserne de Munster s'honore de son nom.
Philipp von BOESELAGER (né en 1917) survit à la guerre et participe aux diverses commémorations en 2004.
En mai 1940, le Messerschmitt Bf 109 E, surnommé 'Emil ', est un des meilleurs chasseurs au monde. Equipé d'un moteur Daimler-Benz DB 601 fiable et puissant, il surclasse ses concurrents français (Morane-Saulnier 406, Bloch 152, Curtiss H-75) et britannique (Hurricané). Seuls les Dewoitine 520 et Supermarine Spitfire ont des performances semblables.
Premier chasseur équipé d'une pompe à injection directe Bosch, le Bf 109 E-1 peut supporter des g négatifs (lors d'un piqué brutal p.ex.) sans que son moteur ne coupe. Ce dispositif, révolutionnaire pour l'époque, permet une gestion rationnelle de l'alimentation en carburant du moteur. Avantage technique rimant avec avantage tactique, face à des chasseurs équipés de moteurs à carburateur (ex : moteurs Rolls-Royce des Hurricane et Spitfire), la manœuvre favorite des aviateurs allemands est le piqué, pour engager ou rompre le combat.
Le Messerschmitt de Leuze (Werke Nummer 3479) est un des rares exemplaires perdus en combat au cours de l'Invasion de la Belgique. Entre le 10 mai et le 28 mai 1940, une petite dizaine de pilotes de Bf 109 sont tués en combat ; preuve incontestable de la supériorité aérienne allemande en mai '40.
Nicolas CLINAZ se passionne pour l'histoire de l'aviation et recherche des témoignages, des photos, des objets se rapportant à des chutes d'avions durant la Seconde Guerre mondiale en Belgique. N'hésitez pas à le contacter.
Dit verhaal is overgenomen uit de krant ‘Vers l'Avenir’ van 17 september 2002
De laatste Duitse gevechtspiloot, vermist tijdens de "campagne van mei 1940", werd op 15 september 2002 teruggevonden in Leuze (Namen).
De feiten
Op 15 september 2002 graaft een kleine groep liefhebbers van luchtvaartarcheologie de resten op van een zeldzame Messerschmitt Bf 109 E-1 die op 13 mei 1940 bij een luchtgevecht was neergeschoten. In het wrak van het vliegtuig vinden de onderzoekers de stoffelijke resten van een Duitse vliegenier die zij kunnen identificeren. Leutnant (tweede luitenant) Adolf von BOESELAGER, een piloot die al 62 jaar vermist was, zal eindelijk in vrede kunnen rusten.
Historiek
Baron (Freiherr) Adolf von BOESELAGER wordt op 24 juli 1917 geboren op het kasteel Burg Peppenhoven (bij Rheinbach) en is voorbestemd tot een carrière als officier in de herboren Luftwaffe. Afkomstig uit een aristocratische Rijnlandse familie met een militaire traditie, sluit hij zich aan bij de Luftwaffe met het vaste voornemen gevechtspiloot te worden.
Hij toont een ware aanleg voor vliegen en dient voor de oorlog eerst als instructeur aan de JagdfliegerSchule 1. Hij neemt deel aan de Poolse campagne, waarna hij het IJzeren Kruis Tweede Klasse ontvangt. Kort voor de "Westfeldzug" (veldtocht in het Westen) geeft hij aan te willen vechten en sluit zich aan bij de 1ste Staffel van het Jagdgeschwader 21.
Tijdens zijn korte carrière zou hij een eerste (en waarschijnlijk laatste) luchtoverwinning opeisen, nabij Brussel op 12 mei 1940 om 10u05 ten koste van een Britse Hurricane.
Op 13 mei 1940, Tweede Pinksterdag, stijgt Adolf von BOESELAGER samen met zijn kameraden op vanaf Gladbach om 6u30 (Duitse tijd) met als opdracht te patrouilleren tussen Leuven en Namen. De vijftien Messerschmitts vallen een formatie van 9 Franse Morane-Saulniers 406 aan boven Namen. De Duitsers claimen 3 overwinningen (twee beschadigde Moranes maken een buiklanding nabij Spy), maar betreuren bij hun thuiskomst het verlies van tweede luitenant von BOESELAGER.
Hij was het slachtoffer van het vuur van dichtbij van adjudant LENIAUD en Sergeant DEVIN, Morane piloten behorend tot de II/6. Marcel LENIAUD beschrijft het gevecht als volgt:
"Mijn patrouille zat bovenaan in de formatie. Boven Namen achtervolgt een patrouille een Heinkel maar op hetzelfde moment worden we aangevallen door vijftien Messerschmitts 109. We gaan het gevecht aan dat ongeveer tien minuten duurt en dan keren de Messerschmitts 109 terug naar hun basis (...). Tijdens het gevecht valt een Messerschmitt 109 luitenant VIE aan en passeert daarbij vlak voor mij. Ik zet de achtervolging in en zet me in zijn staart, ik schiet er van dichtbij op, sergeant DEVIN schiet er ook op, we zien hem in vlammen ten noorden van Namen neerstorten om 5u40 (een bevestigde en gehomologeerde overwinning).’’
(bron: Les victoires de l'Aviation de chasse française. Arnaud Gillet 2003).
Marcel LENIAUD wacht eenzelfde tragisch lot wanneer hij op 14 mei tijdens een gevecht wordt neergeschoten. Hij springt uit zijn brandend vliegtuig maar zijn parachute gaat niet open en hij stort te pletter in de buurt van Saint-Ghislain.
De ontdekking
De Messerschmitt raakt de grond met ongekend geweld, met aan boord de ongelukkige piloot, mogelijk al dood achter de stuurknuppel. We weten niet waarom, maar het schijnt dat de Duitse troepen nooit de moeite hebben genomen het wrak op te graven.
Tweede luitenant von BOESELAGER, als vermist opgegeven, wordt in 1953 bij gerechtelijke uitspraak dood verklaard. Zijn ouders leefden tot hun overlijden, ondanks talrijke pogingen, in de hoop meer te weten te komen over de omstandigheden van zijn verdwijning.
Dankzij de vakkundige opgraving van het wrak kon de vliegenier in september 2002 formeel worden geïdentificeerd.
Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij de volle medewerking van de heer Victor DEJARDIN (eigenaar van het weiland waaruit het vliegtuig werd opgegraven) en zijn zoon Vicky die, zijn graafmachine behendig hanterend, de op meer dan vier meter diepte begraven motor heeft bovengehaald.
De familie von BOESELAGER wordt gecontacteerd en op de hoogte gebracht van de opgraving van hun familielid. Zij wensen het stoffelijk overschot te repatriëren om de vliegenier officieel te kunnen begraven.
Sinds 6 december 2002 rust Adolf von BOESELAGER op een rustige open plek bij het familiekasteel Burg Peppenhoven.
De auteur bedankt :
- de familie DEJARDIN
- de familie von BOESELAGER
- de bij het project betrokken onderzoekers en vrijwilligers
- het ministerie van Binnenlandse Zaken
- het personeel van het museum van Beauvechain voor de presentatie van de motor.
Nog een paar weetjes
Twee volle neven van Adolf von BOESELAGER onderscheidden zich tijdens de oorlog: Georg von BOESELAGER en zijn broer Philipp dienden als cavalerieofficieren. Georg, geboren in 1915, werd een van de jongste regimentscommandanten in de Wehrmacht. Samen met zijn broer nam hij deel aan een plan om Hitler in maart 1943 te vermoorden. De mislukte aanslag in juli 1944 dwong Georg von BOESELAGER terug te keren naar het Russische front, waar hij vocht tot hij sneuvelde op 27 augustus 1944. Postuum ontving hij de zwaarden van Ridder van het IJzeren Kruis. De kazerne van Munster is naar hem genoemd.
Philipp von BOESELAGER (geboren in 1917) overleefde de oorlog en woonde in 2004 nog verschillende herdenkingen bij.
In mei 1940 was de Messerschmitt Bf 109 E, bijgenaamd 'Emil', een van de beste gevechtsvliegtuigen ter wereld. Uitgerust met een betrouwbare en krachtige Daimler-Benz DB 601 motor, presteerde hij beter dan zijn Franse (Morane-Saulnier 406, Bloch 152, Curtiss H-75) en Britse (Hurricanes) concurrenten. Alleen de Dewoitine 520 en de Supermarine Spitfire hadden vergelijkbare prestaties.
De Bf 109 E-1 was het eerste jachtvliegtuig uitgerust met een Bosch pomp voor directe injectie en kon zo negatieve g-waarden weerstaan (bijvoorbeeld tijdens een steile duik) zonder dat de motor afsloeg. Dit apparaat, revolutionair voor die tijd, maakt een rationele sturing van de brandstoftoevoer naar de motor mogelijk. Dat technische voordeel brengt een tactisch voordeel mee tegenover jachtvliegtuigen met carburatormotoren (bijvoorbeeld de Rolls-Royce motoren van de Hurricanes en Spitfires): de duikvlucht was de favoriete manoeuvre van de Duitse piloten, om het gevecht aan te gaan of te breken.
De in Leuze teruggevonden Messerschmitt (Werksnummer 3479) is een van de weinigen die bij de invasie van België in de strijd verloren zijn gegaan. Tussen 10 mei en 28 mei 1940 werd maar een tiental Bf 109 piloten in de strijd gedood, het onweerlegbare bewijs van het Duitse luchtoverwicht in mei '40.
Nicolas CLINAZ is gepassioneerd door de geschiedenis van de luchtvaart en is op zoek naar getuigenissen, foto's en voorwerpen met betrekking tot vliegtuigcrashes tijdens de Tweede Wereldoorlog in België. Aarzel niet om hem te contacteren.
Nos Projets - Onze projecten
